Özel güvenlik görevlilerinin (ÖGG) görev alanlarına girişte uyguladığı kontrol ve arama yöntemleri, vatandaşların temel hak ve özgürlükleri açısından sıkça gündeme geliyor. Yüksek Mahkeme kararları ve mevzuat hükümleri, bu konudaki sınırları net bir şekilde çiziyor. İşte hem özel güvenliğin hem de vatandaşların bilmesi gereken temel kurallar:
Özel Güvenlik Sadece Teknolojik Cihazlarla Kontrol Yetkisine Sahip
5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ve ilgili Yönetmeliklere göre, özel güvenlik görevlilerinin yetkileri sınırlıdır. Kural olarak:
- Özel güvenlik görevlileri, duyarlı kapı (kapı tipi dedektör), el dedektörü ve X-Ray cihazları gibi teknik cihazlar kullanarak kontrol yapabilirler.
- Elle üst araması, kişinin açık rızası olmaksızın yapılamaz. Rıza olmadan yapılan elle arama, hukuka aykırı arama ve kişisel dokunulmazlığa müdahale olarak değerlendirilebilir.
Yargıtay 10. Ceza Dairesi’nin emsal teşkil eden kararları da, adli arama yapma görev ve yetkisi bulunmayan özel güvenlik görevlilerince yapılan aramanın hukuka aykırı olduğuna ve bu arama işleminden elde edilen maddi delillerin hükme esas alınamayacağına hükmetmiştir.
Zorunlu Değilsiniz: Rızanız Olmadan Elle Aramayı Reddetme Hakkı
Vücut dokunulmazlığı Anayasa ile korunan temel bir haktır. Bir özel güvenlik görevlisi elle arama yapmakta ısrar ederse, vatandaş olarak bu uygulamayı reddetme hakkınız bulunmaktadır.
Böyle bir durumla karşılaşırsanız:
- Sakin Olun: Güvenlik görevlisine “Elle aramayı kabul etmiyorum, sadece dedektörle kontrol edebilirsiniz” şeklinde usulüne uygun bir dille itirazınızı bildirin.
- Kimlik İstemek ve Tutanak Tutmak: Israr durumunda, görevlinin kimlik bilgilerini talep edin ve mümkünse olayı kayıt altına alarak (video çekerek veya tutanak tutarak) delil oluşturmaya çalışın.
- Yasal Yollara Başvuru: Hukuka aykırı bir arama girişimi söz konusu ise, T.C. Savcılıklarına suç duyurusunda bulunabilir, CİMER veya ilgili kurumların şikâyet yollarına başvurabilirsiniz.
Unutulmamalıdır ki; kişinin özel güvenlik hakkı kadar, vücut dokunulmazlığı da kanunla güvence altındadır. Yetkisi olmayan tarafından yapılan üst araması, “güvenlik önlemi” olmaktan çıkıp bir hak ihlali haline gelebilir.
Leave a Reply