İstilacı Kokarca Böceği Alarmı !!

Kahverengi Kokarca Böceği Nedir, Nasıl Yayılır?

Kahverengi kokarca böceği (Halyomorpha halys), Uzak Doğu kökenli (Çin, Japonya, Kore ve Tayvan) istilacı ve polifag (çok yiyici) bir zararlıdır. Ortalama 12-17 mm boyutlarında, kahverengimsi-gri tonlarda benekli ve kalkanı andıran bir görünüme sahiptir.

Bu böcek, kendini tehdit altında hissettiğinde veya ezildiğinde yaydığı kötü koku ile bilinir. Bu, onun savunma mekanizmasıdır. Zehirli olmamasına rağmen, kışlamak için ev ve depo gibi korunaklı alanlara girmesi nedeniyle insanlarda fiziksel rahatsızlık yaratabilir.

Türkiye’deki Yayılımı

Türkiye’de ilk olarak 2017 yılında Artvin ve İstanbul’da tespit edilmiştir. Gürcistan üzerinden giriş yaptığı düşünülen zararlı, Karadeniz Bölgesi başta olmak üzere hızla yayılarak ülkenin önemli bir sorunu haline gelmiştir. Güncel olarak Doğu Karadeniz’den Batı Karadeniz’e, Marmara ve hatta Doğu Akdeniz Bölgesi’nde (Adana) kadar yayılışı rapor edilmiştir.

Yayılımını, bitkisel materyaller, taze meyve ve sebzeler, ulaşım araçları ile ve erginlerin uçuş kapasitesi sayesinde gerçekleştirmektedir. Bir ergin, 24 saatte ortalama 2 km uçabilir.

Tarımsal Ürünlerdeki Ciddi Zararı

Kahverengi kokarca böceği, yaklaşık 300’e yakın bitki türünde zarar yapma potansiyeline sahiptir ve bu durum tarımsal üretimde büyük ekonomik kayıplara neden olmaktadır.

Zarar Şekli: Sokucu-emici ağız yapısına sahip olan ergin ve nimfleri, bitki özsuyunu emerek beslenir.
Doğrudan Zarar: Beslendiği meyve ve sebzelerde başlangıçta küçük nekrotik (ölü) alanlar oluşturur. Asıl zarar, meyvelerin olgunlaşma sürecinde görülür.
En Önemli Konukçuları:
- Fındık: Türkiye ekonomisi için stratejik öneme sahip bu üründe, boş, şekilsiz ve lekeli meyve oluşumuna neden olarak verim ve kalite kaybına yol açar. Bazı bölgelerde kalite ve verimin yüzde 50 düşmesi beklenmektedir.
- Meyveler: Elma, armut, şeftali, kivi, kayısı, incir, dut, turunçgiller ve Trabzon hurması.
- Sebzeler ve Diğerleri: Mısır, soya fasulyesi, domates, biber, pamuk ve çeltik.

Mücadele Yöntemleri

Bu istilacı zararlı ile mücadele, yayılma hızından dolayı büyük önem taşımaktadır ve genellikle entegre mücadele yöntemleriyle yürütülür:

Mekanik Mücadele: Özellikle sonbahar ve kış aylarında, böcekler kışlamak için kapalı alanlara toplandığında (kışlaklarda) yapılan mücadeledir. Erginlerin toplanması ve imha edilmesi önemli bir adımdır.
Kimyasal Mücadele: Ruhsatlı bitki koruma ürünleri kullanılarak tarımsal alanlarda kimyasal ilaçlama yapılabilir.
Biyoteknik Mücadele: Feromon tuzaklarından yararlanılarak böcekler cezbedilir ve bir noktada toplanarak imha edilir. Bu, “cezbet-yok et” yöntemi olarak da anılır.
Biyolojik Mücadele: Zararlının doğal düşmanlarından yararlanılır. Anavatanı Uzak Doğu olan Samurai Eşek Arısı (Trissolcus japonicus), kahverengi kokarca yumurtalarını parazitleyerek böceğin popülasyonunu düşürmede umut verici sonuçlar göstermiştir. Türkiye’de de biyolojik mücadele çalışmaları yapılmaktadır.